José Rizal

Ibat king Wikipedia
José Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda

MibaitJuniu 19 1861(1861-06-19)
Calamba, Laguna, Filipinas
KematianDisiembri 30 1896 (maki edad a 35)
Bagumbayan, Menila, Filipinas

Y Dr. José Protacio Rizal Mercado y Alonzo Realonda (Juniu 19, 1861Disiembri 30, 1896), metung yang Filipinung meging pinuno ning Himagsikang Filipinu laban kareng Castila at metung ya karing mengunang propagandista ning Kilusang Propaganda. Metung yang arkitektu, pintor, talaturu, ekonomista, ethnologist, syentipikung ortelanu, historian, inventor, peryodista, linguist, musician, mythologist, nasyonalista, naturalist, nobelista, siruhanu king mata, poeta, propagandista, eskultor at sociologist. Aswan dang Pride of the Malay Race ampong pambasang bayani ning Filipinas y Rizal. Mebyasa yang adwampulu't adwang amanu: Catalan, Chino, Ingles, French, German, Greek, Hebrew, Japon, Latin, Malay, Sanskrit, Castila, Tagalug, at aliwang amanung tubu king Filipinas (native languages).

Talambye[mag-edit | alilan ya ing pikuwanan]

Metung yang Chinese-mestizo y Rizal, mibait ya king balen ning Calamba, Laguna inyang Juniu 19, 1861. Pampito ya karing anak ning Francisco Engracio Rizal Mercado at Teodora Alonzo y Quintos. Ding pipunan na dai lang Malay, Insik, ampong Japon. Megaral ya para king mababang pamagaral king Biñan, Laguna inyang 1869.

Y Rizal sindu ne ing kayang pamagaral king Menila. Linub ya king Ateneo Municipal de Manila nung nune ayari ing kursung Bachiller en Artes o Bachelor of Arts inyang 1877. Megaral ya medicina king University of Santo Tomas inyang 1878 at ayari na ing kursu king Unibersidad Central de Madrid inyang 1884. Megaral ya rin king University of Paris at University of Heidelberg.

Inyang 1886, minta ya Berlin, Alemania at sinulat ne ing nobelang Noli Me Tangere. Sinulat ne ing El Filibusterismo nang minta ya Ghent, Belgium inyang 1891. Ginising no ning Filipinu king kayalang hustisya (katalarwan) ning kapamahalang kolonyal ning Espania, at minyad lang katimawan (independensya). Inyang 1892, telakad ne ing La Liga Filipina king Tondo, Menila , at minyad lang katimawan. Dekap de Rizal king Dapitan, Zamboanga del Norte, inyang Juliu 1892, uling king subersyon.

Dekap de at beril kanitang 1896 i Dr. Jose Rizal, uling king subersyon.

Ka 30 nang aldo ning Disiembri, 1896, agpang king hatul militar ning pamahala ning Espania king Filipinas, beril de Rizal king Bagumbayan, Menila. Bago ya mete, ayasawa ne y Josephine Bracken king Fort Santiago. Ing tauli nang kawatasan misulat king Amanung Castila, pemalaguan dang Mi Ultimo Adios, mibaldug ya king Amanung Kapampangan karing mapilan watas. Metung a pekabayu yapin ing gewa nang Renato B. Alzadon.

E miglwat, memakbung ing Rebolusyong Filipinu, a panimunan ning KKK (Kataastaasan at Kagalang-galangang Katipunan ng mga Anak ng Bayan) o Katipunan, metung a lihim a agumang rebolusyonaryung tinatag nang Andres Bonifacio at kaybat sindu nang Emilio Aguinaldo. Digsu ne mu migtagumpe ing rebolusyon laban kareng Castila anyang 1896.

Ding suglung palual[mag-edit | alilan ya ing pikuwanan]

Ing Wikimedia Commons atin yang mediang maki kaugnayan kang/king:
Ing Wikiquote atin yang coleccion da reng sinabi nang o mesabi tungkul kang/king: