Familia (biolohia)
King klasipikasiun (o pamitinduk-tinduk) a pang-biolohia, ing familia (Castila ampong Latin: familia) metung yang ranggung pang-taxonomia. Magdependi ing eksaktung detalle king Nomenclature Code (sistema ning pamamie lagiu) a gagamitan.
- Alimbawa: Nung sabian mung "Deng walnut ampong Hickory kayabe la king familiang Walnut", anti mung sinabing: deng Walnut (genus Juglans) ampo reng Hickory (genus Carya) atiu la king familiang Walnut (family Juglandaceae).
Amlat ning konseptu
[mag-edit | alilan ya ing pikuwanan]Bayu ya mung meimbentu ing familia antimong ranggu king taxonomia king pilatan ning orden ampo ning genus.
Pikudta ne ning botanist a Frances a i botanist Pierre Magnol ing katayang familial ektang kayang obrang Prodromus historiae generalis plantarum, in quo familiae plantarum per tabulas disponuntur, nung nu nala inaus familiae (plural ning familia) deng pitungpulu't anam (76) a grupu da reng tanaman a kikilalanan na kareng kayang table. Aniang panaun a ita, in statu nascendi ya pa ing konseptu ning ranggi king taxonomia, at ketang pawaga (preface) king kayang Prodromus, abanggit nang Magnol ing pamitipun-tipun da reng kayang familia kareng mas mangaragul a genera (plural o pangmarakal ning genus), a marayu king terminung magagamit ngeni.
Manibat aniang umpisa ning kaduang pulung siglu o dilanua (20th century), gagamitan da ne anti ngeni ing katayang iti. Makatuldu la king sistema king pamamamie lagiu kareng botanicaltanaman ampo kareng animal ing pamangamit na niti, ampo itang makaparikil a wakas da reng lagiung bibilug king kategoriang iti
Pekilagiu da la king metung a type genus (genus a pekakatawan ning familia) deng alus eganagana kareng familia: lelangan da la kapamilatan ning pamandagdag king -idae (kareng animal) o -aceae (kareng tanaman) ketang peka-tangke (stem) ning lagiu ning genus (Alimbawa, king tau, ing genus a 'Homo' kayabe ya king familiang Hominidae). Deng makatuki ila ring makaliban (exceptions) king patakaran a iti:
- Deng Caprifoliaceae, Aquifoliaceae, ampong Fabaceae, a pekilagiu ra king karelang type species a Lonicera caprifolium, Ilex aquifolia, ampong Vicia faba.
- Ing Theaceae, a pekilagiu ra king Thea, metung a singkabaldugan (synonym) ning Camellia.
- Deng walung familia da reng tanaman a maki aliwa o panaliling lagiu (alternate names). Ing Fabaceae mayayas ya muring Leguminosae, Ing Poaceae Gramineae, atlwp.
- Ing Elapidae. Ing type genus na niti, Homoroselaps ya, a sadiang maki lagiung Elaps, a pansamantalang miyalis king aliwang familia, ania minaliwa ya ing kayang lagiu.
Lon la murin deti
[mag-edit | alilan ya ing pikuwanan]- w:Systematics - ing pamanigaral king pamiyaliwa-liwa ning bie
- w:Cladistics - ing klasipikasiun o pamitinduk-tinduk da reng organismu basi king pamituki-tuki ning karelang pamanianga king pun ning ebolusiun (evolutionary tree)
- w:List of families - tala da reng lagiu da reng famila king taxonomia ning biolohia
- Phylogenetics - ing pamanigaral ning pamikakamaganak da (agpang king ebolusiun) da reng miayaliwang grupu da reng organismu
- Taxonomia
- w:Virus classification