Marti

Atin yang yelu ing Mars king kayang North ampong South Pole

Ing Mars (simbulu: ) ing kapat a planeta manibat king Aldo king kekatamung Solar System.

Pekilagyu de ing Mars king dios ning digma da reng Romanu uling malutu ya, at ing malutu ing kule ning daya.

Atin yang adwang mangalating bulan ing Mars, ing Phobos ampo ing Deimos.

Gawa ya king batu ing planetang Mars. Malutu ing gabun karin uling king iron oxide (kalawang) king batu ampong alikabuk. Atin yang maimpis a atmospera o angin a makapadurut kaniti ing Mars a gawa king carbon dioxide. Marimlang bina ing temperatura king Mars kesa king Yatu. Ating yelu king pangulu nang danggut o north pole at mawli nang danggut o south pole ning Mars, at atin muring carbon dioxide a mengaskad o migyelu.

Ala nang danum king babo ning Mars ngeni, pero king palage da reng keraklan kareng scientist, maki danum ya kanita. Ngeni, panigaralan da nung makananu karakal ing danum kanitang milabas, at nung kapilan mewala iti. King palage da reng aliwa karela, malyaring maki danum o yelu king lalam ning gabun.

Uling malapit ya king Yatu kareng miyayaliwa nang dake ning Solar System ing Mars, kukutang da reng aliwang tau nung míka panaun a ating bye king Mars.

Dakal a kwentung misulat tungkul king ideyang iti. “Martian” ing aus da reng talasulat kareng lelangan a maki-isip ibat king Mars. Kanitang 1898, sinulat neng H. G. Wells ing The War of the Worlds, metung a kilalang nobela tungkul king pamaglusub da king yatu deng Martian. Anyang 1938, migpalage yang bersyong pang-radyu i Orson Welles king America. Dakal la reng minisip a tutung malilyari iti, at mitakutan lang ustu. Manibat kanitang 1912, sinulat ya muring mapilan a nobela tungkul king pamakipagsapalaran king Mars i Edgar Rice Burroughs.

Anyang Junio ning 2004, e la pa murin menakit katibayan ning bye king Mars, ngeni mang salukuyan o kanitang milabas.

Pilan nong space probe a yalang sakeng tau deng minta king Mars ba reng panigaralan iti. Deng aliwa, mig-orbit la o dinurut la babo ning planeta, at kinuldas la reng aliwa. Atin tamung letratu ning “balat” ning Mars a peparla da king Yatu deng aliwa kareng probe a reti.

Bisa lang magparlang astronaut king Mars deng aliwang tau. Masákit ya ing planung ini, at pilan lang banwang mawala king yatu detang astronaut.

Lon ya murin

• List of planets