Kapampangan (lahi)

Ibat king Wikipedia

Demographics ning Filipinas
Pamagaral
Relihiun
Amanu
Deng angkan o Bangsa

  Filipino
        Ivatan
        Ilucanu
        Igurut
        Ibanag
        Pangasinan
        Kapampangan
        Ayta
        Sambal
        Tagalug
        Biculanu
        Mangyan
        deng lahi king Palawan
        Bisaya
        Ati
        Chavacanu
        Lumad
        Morus
        Bajau
    Mestizu

  Isic
  Castilang Filipinu
  tau Africa
  Americanu
  Arabu
  Europeu
  Indonesian
  Japon
  Judiu
  Koreanu
  Mauling Asianu (South Asian)
  Castila

Deng Kapampangan ing kapitung pekamaragul a lahi (bangsa o naciun) king Kapulwan Filipinas.

Karinan

Manuknangan la keraklan kareng lalawigan ning Pampanga at Tarlac, at pati na king Nueva Ecija, Bataan, Bulacan, at Zambales, deng Kapampangan.

Cultura

Matas ing paglalawe da reng keraklan king pamaglutung Kapampangan. Ini ing tuturing dang manyaman at manimunang dili kareng lutu king Filipinas. Kayabe la kareng lutung sasabyan dang ibat king Kapampangan deng kari-kari, sisig ampong kilayin.

Amánu

Lon ya murin: Amanung Kapampangan

Kapampángan, konsiderádu nang metung a amenasádung amánu,[1], de ing amánung etniku ding Kapampángan. Ding Kapampángang ibat karing áliwâng rehion na ning Filipínas mánialítâng Tagálug (e.g., king Keragúlang Menílâ), Sebuánu (e.g., king Mindano) ampong aliwâ pa bílang karelang amánung sísuan (L1).[2]

Demographics

Miraras king 2,890,000 ing bilang da reng Kapampangan. Menibat la kareng taung magsalitang amanung Austronesian a minta king Filipinas kanitang Panaun ning Bakal (Iron Age). Ing Amanung Kapampangan ing gagamitan da reng Kapampangan. Iti kayabe ya king grupung Meso-Philippine da reng amanung Albugang Malayo-Polynesian. Dakal kareng Kapampangan ing Catolicu o kayanib king metung a pisambang Protestanti o menibat kareng Protestanti.

Deng Kilalang Kapampangan

  • Jose Abad Santos Archived Marsu 10, 2007 at the Wayback Machine – ing bayaning beril da reng Japon kanitang Kadwang Gerang Pangkabilugan (WWII).
  • Rufino Jiao Santos - Ing Mumunang Cardinal ning Filipinas
  • Gloria Macapagal-Arroyo – Ing Pamuntuk ning Filipinas king salukuyan.
  • Diosdado Macapagal – Ing kasiyam a Pamuntuk ning Filipinas. Mipalagyuan yang "The Incorruptible".
  • Ben Cabrera – metung a matenakan king makabayung Alit (Art) a kilala kareng aliwang bansa
  • Rogelio De La Rosa ing metung kareng pekasikat a artistang lalaking Filipino kanitang decada 1940 anggang 1950, a mepiling Ambassador ning Filipinas .Kapatad ne ing sikat muring i Jaime De La Rosa, a kilalang muring artista kanitang panaun a ita.
  • Gil J. Puyat – Pamuntuk ning Senado ning Filipinas (1967-1972).
  • Armando Biliwang – miyalal a consejal a meging alcalde ning San Fernando. Kilala ya ketang alang takut nang pamaglaban king comunismu anyang manungkulan ya antimong consejal ampong alcalde
  • Don Zoilo Hilario – metung a kilalang talasulat at poetang Kapampangan a minampang king kayang bye king pamagpalabung king panyulat at kalinangang Kapampangan
  • Cecilia B. Licad – metung kareng kilalang diling pianistang magconciertu king yatu. Ibat ya king Lubao ing kayang familia, dapot meragul ya king Iligan (Lanao del Norte). .
  • Lea Salonga- metung yang magcanta at artistang sinambut Tony Award. Kapapmpangan ya i tata na. Pekakilala ya uling king kayang papil a Kim ketung musical a Miss Saigon. Anam yang banwang menuknangan king Angeles bayu ya minalis king Menila.
  • apl.de.ap (Allen Pineda Lindo) – kayabe ya king grupung The Black Eyed Peas a sinambut Grammy Award. Mibait ya king Sapang Bato, Angeles. Lalu yang sinikat kareng Filipinu uling ketang kanta nang "The Apl Song" a tungkul king Filpinas, a atyu ketang 2003 album da reng Peas, ing Elephunk.
  • Vanessa Minnillo – metung a lalage king television a Americana a mibait king Clark Air Base at meragul king America. Megi yang Miss Teen USA1998 at ya ing host ning Total Request Live ning MTV.
  • Marc Laurenze Celis- metung a artista at magletratung Filipinu
  • Cris Judd – metung yang artistang Americanu at sikat a choreographer kari Michael Jackson at Usher. Oneng mas kilala ya antimong meging asawa ning artistang Americana, i Jennifer Lopez. Mibait ya king Clark Air Base, at karin ya menuknangan anyang malati ya.
  • Efren Reyes(Efren "Bata" Reyes) - metung a kilalang mamyalung bilyar a awsan dang "The Magician." Ibat ya king Angeles. Tuturing deng metung kareng byasang dili king kasalesayan ning bilyar.
  • Apollo Quiboloy – manaral king television (televangelist). Agyang kilala yang ibat king Davao, Kapampangan la reng kayang pengari.
  • Melanie Marquez- metung a sikat a minyambut king ligligan legwan (beauty queen) a mig-artista ibat king Mabalacat. Minyambut ya king Miss International kanitang 1979 at binotu reng Most Beautiful Miss International kanitang 2000. Kapatad ne ning metung a local a artista a migsilbing alcalde ning Parañaque, i Joey Marquez .
  • Donita Rose – lipat ning king America ya mibait, minalis ya king Angeles, nung nu ya midistinu king Clark Air Base anyang lima yang banwa. Megi yang sikat a artista king Filipinas ampong MTV VJ king [[Asia].
  • Kayabe la murin kareng pikabalwan a taung kilala antimong Kapampangan o maki pengaring Kapampangan i Sharon Cuneta, a pangunakan nang Helen Gamboa ibat king Sta. Ana, Pampanga at sikat a artista kanitang decadang 1960, di Dolphy, Vilma Santos, Kris Aquino, Lorna Tolentino, Robin Padilla, Randy David, Judy Ann Santos, Nanette Medved, Sarah Geronimo, Glydel Mercado, Abbygale Arenas, Ato Agustin, Liza Lorena a maki anak muring sikat a artista, i Tonton Gutierrez, Yeng Guiao, Rudy Fernandez, Francisco "Django" Bustamante, Jean Garcia, Miriam Quiambao, Senators Francis Pangilinan, Lito Lapid at Manny Villar, Regine Tolentino at Christopher de Leon.

Kasalesayan

Agpang king alamat, menibat la reng Kapampangan ketang metung a princesang Seleucid a menukanangan king lugal a makikilala nang Pampanga ngeni. Bayu la datang deng Castila, deng memalen a Kapampangan ing bibilug king keraklan kareng manuknangan ketang awsan dang Kayaryan ning Lusong (呂宋國) deng kasulatan ning Ming Dynasty. Kilala la antimong negosyanti ampong talapaglibut (explorer). Aluban de ing mercadu ning China ketang panaun a binawal ning Ming Dynasty ing eganaganang pamakikalakal kareng aliwang bansa, at misna king karakal ing megi rang tubu. Lipat ning e marayu ing kabilyan ning sociedad a Kapampangan kareng keraklan kareng lugal king Mawli Aslagang Asia (Southeast Asia), nung nu ating mangalating comunidad a bibilugan da reng mikakamag-anak at panibalan ning metung a kapulungan o consejo da reng makatwa, ating mapilan a balen a mibabo at migsilbing sentru ning kalakal at upaya. Kayabe ya kareti ing matwang bansa ning Tondo (東都) o "Capitoliu king Aslagan” (Eastern Capital) ampo ing Betis.

Ing maleparan a pamanasik at pamanasan ing manimunang industria da reng Kapampangan kanita. Nanupata, anyang panaun a pekamasikanan ya ing Lusong king pamangalakal king China, ing pamangalakal king kadayatan, at mapalyaring ing pamag-pirata, ing meging manimunang kapanintunan. Anting metung kareng Lucoes (memalen ning Lusong), megobra la antimong sundalus a babayaran (mercenary) para kareng myayaliwang estadu at kayaryan king Mawli-Aslagang Asia. Misna ya kaulaga king pamangalakal ning China, anya mepilitan yang sumakup kaya ing Brunei kanitang 1500. Telakad de reng tau Brueni ing lakanbalen ning Menila ba nang tukyan ing pamangalakal at masiguradu ing pamakinabang ning Brunei. Agpang kareng kasulatan da reng Japon, migtikdo lang sanga king Menila deng manimunang negocianti antimo i Luzon Sukezaemon and Shimai Soshitsu. Ketang panaun a babawal no ning Ming Dynasty king pamaglwal king China deng kayang memalen, apapagkamalyan dong Isic deng Kapampangan a magdalang productu ning China king mabilug a Mawli-Aslagang Asia.

Mapalyaring mitas ing paglalawe da reng Kapampangan king karelang sarili uling king pamandagul na at pangasikat ning Lusong uli ning pamangalakal king China. Mapalyaring iti ing penibatan ning ugali da reng Kapampangan, pati itang paglalawe da kaya reng aliwang lahi ning kapulwan.

Relihiun

Relihiosu lang Catolicu deng keraklan kareng Kapampangan. Atin yang pisamban ing balang balen king Pampanga, bukud pa kareng mapilang mangalating capilla. Maygit lang adwang pulu’t anam deng mangaragul a pisamban king lalawigan. Taganang pagmasusyan do reng fiesta ning Pisamban antimo ing Maleldo, Pascu at Fiesta nang San Juan Bautista, at dakal la reng daratang a turista, local man o dayu.

Ding daleráyan

  1. https://www.sinupan.org/2019/03/07/endangered/
  2. David, K. A. G. (2017-11-12). We who seek to settle (8). Dávao Today. http://www.davaotoday.com/main/todays-views/we-who-seek-to-settle-part-8/ Archived Setyembri 24, 2021 at the Wayback Machine

Ding suglung palual

Deng Memaleng Filipinu | Deng Lahi/Bangsa king Filipinas Bandera ning Filipinas
Biculanu | Bisaya | Ilucanu | Kapampangan | Morus | Pangasinan | Tagalug
Deng tribu | Isic | Japon | Castila | Lahing minoria | Filipinung minaliwang balen
 Ing artikulung iti tungkul king tau, lugal o bageng maki kaugnayan king Kapampangan metung yang suli. Maliari kang sumaup keng Wikipedia kapamilatan ning pamandagdag o pamisusug kaniti.